Bệnh Zona: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Bạn nên đọc:

> Zona thần kinh có lây không? Cách phòng tránh hiệu quả thế nào?

> Zona thần kinh nên kiêng gì? Làm gì để bệnh nhanh khỏi nhất?

Bệnh zona thần kinh là bệnh gì?

Zona là bệnh do virut Vacirella Zosterirus gây nên được dân gian quen gọi là bệnh giời leo. Virut Vacirella Zosterirus xâm nhập vào dây thần kinh, hạch giao cảm, chúng nhân lên ở hạch rễ sau và gây viêm cấp tính. Virút lan dọc theo rễ dây thần kinh cảm giác ngoại vi làm tổn thương bao Myelin gây tăng nhạy cảm ngoại vi, đau đớn, bỏng rát.

Cơn đau, bỏng rát theo đường đi của dây thần kinh cảm giác đó chi phối.

Biểu hiện của zona thần kinh

Tùy vào từng thể trạng sức khỏe của bệnh nhân mà bệnh có nhiều biểu hiện khác nhau, tuy nhiên những biểu hiện chung gồm có:

– Giai đoạn đầu: Trước khi toàn phát bệnh zona thần kinh thường không thấy những biểu hiện đặc hiệu nào, tuy nhiên, bệnh cũng xuất hiện một số triệu chứng giống với các bệnh nhiễm trùng như: Sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức khắp người.

Hình ảnh zona thần kinh biểu hiện qua da

– Giai đoạn sau: Tiếp sau đó là những triệu chứng như đau, rát, nhức, đôi khi đau dữ dội, rá bỏng và ngứa. Đồng thời, vùng da này tăng nhạy cảm so đó khi sờ vào sẽ thấy đau, rát tăng lên rõ rệt. Cảm giác đau có thể liên tục, gián đoạn, có thể đau khủng khiếp.

Sau một vài ngày tại vùng da này xuất hiện một mảng dát màu hồng đỏ, nổi mụn nước. Mụn nước mọc thành từng chùm, liên kết nhau, hết đợt này đến đợt khác.

Sau khoảng 2-4 tuần, các mụn nước khô, bong vảy và tự khỏi nếu không có bội nhiễm hoặc biến chứng gì. Còn trong trường hợp bị bội nhiễm, người bệnh có thể bị sốt cao hơn, vùng bị zona bị mưng mủ, lây lan, nhiễm trùng máu.

Một số vị trí thường gặp:

• Bệnh zona thần kinh ở cổ
• Zona thần kinh ở tay
• Bị zona ở miệng
• Zona thần kinh ở môi
• Zona thần kinh ở mắt

Bị zona ở mắt phải đặc biệt thận trọng vì có thể gây viêm, loét giác mạc, để lại sẹo, ảnh hưởng tầm nhìn và có thể gây mù lòa.

Nguyên nhân bị zona và những đối tượng dễ mắc bệnh zona thần kinh

Zona là một bệnh có thể phát ở bất cứ lứa tuổi nào, người khỏe mạnh cũng có nguy cơ mắc bệnh, tuy nhiên, những người cao tuổi thì tỉ lệ càng cao, trẻ em cùng là đối tuọng có thể mắc bệnh.

Nguyên nhân bé bị zona

Đa số bệnh nhân nhi zona có tiền sử mắc thủy đậu. Khi thủy đậu đã khỏi nhưng một số virus varicella vẫn còn tồn tại tiềm ẩn, cư trú ở hạch thần kinh. Khi gặp điều kiện thuận lợi (suy giảm miễn dịch, suy nhược cơ thể…) sẽ hoạt động, phát triển.

Nguyên nhân bị zona ở người lớn

Người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao do hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc một số bệnh như: Bệnh về máu (lympho mạn, hodgkin…), tiểu đường, ung thư, viêm não – màng não, suy giảm miễn dịch, các sang chấn tinh thần, suy nhược cơ thể, xạ trị, thủy đậu…

Biến chứng của bệnh zona thần kinh

Nế không được điều trị kịp thời zona sẽ có thể bị biến chứng, thường gặp nhất là đau dây thần kinh sau khi bệnh đã được chữa khỏi, đặc biệt là ở người cao tuổi.

Biến chứng zona thần kinh ở mắt

Nhiều trường hợp cũng có thể bị bội nhiễm da, tạo mụn mủ loét sâu, sưng bỏng và đau. Và nếu không được điều trị sai cách có thể gặp biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm tụy cắt ngang hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu.

Nếu tổn thương vào dây thần kinh thị giác sẽ gây mù mắt, hoặc vào tai sẽ bị giảm thị lực.

Zona thần kinh cách chữa

Để tránh biến chứng, bệnh cần được điều trị sớm nhất, tốt nhất là trong vòng 48 giờ kể từ khi có tổn thương da. Điều trị muộn, không đúng thuốc, không đủ liều coi như chưa điều trị. Dưới đây là một số phương pháp trị zona thần kinh đang được áp dụng hiện nay.

Zona thần kinh nhẹ và cách điều trị cách điều trị dân gian

Một số bài thuốc dân gian có thể giảm các triệu chứng hoặc hỗ trọ điều trị khi bị bệnh zona được dùng gồm có:

– Vitamin C: Dùng uống để giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch và chống lại virút, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để dùng đúng liều.

– Mật ong: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng mật ong có tính kháng khuẩn, kháng virút vì thế, bôi một lớp mỏng mật ong lên vùng da bị bệnh, để nguyên trong vài giờ có thể giảm được nhiều triệu chứng.

– Hoa dâm bụt: Bóp nát cánh hoa dâm bụt sau đó thoa lên vùng da bị bệnh.

– Bột cam thảo: Có thể dùng bột cam thảo trộn cùng vài giọt nước tạo thành hỗn hợp nhão, sau đó, bôi lên vùng da bị bệnh. Nếu có trà cam thảo có thể dùng bông để thấm trà.

Các phương pháp này có thể giảm triệu chứng tức thì tại nhà tạm thời, hiệu quả với những trường hợp nhẹ vì rất tiện lợi, an toàn. Tuy nhiên, các cách chữa này không thể điều trị lâu dài, dứt điểm đặc biệt là không có hiệu quả với trường hợp nặng.

Bệnh zona thần kinh và cách chữa trị bằng tây y

Điều trị zona thần kinh bằng phương pháp tây y có mục đích là giảm đau, ức chế sự phát triển của virút. Để dùng thuốc điều trị bệnh zona thần kinh thực sự hiệu quả bao gồm các loại thuốc sau:

• Thuốc kháng virút
• Thuốc chống nhiễm khuẩn
• Thuốc giảm đau
• Thuốc hạ sốt
• Thuốc chống viêm
• Thuốc làm dịu da…

Cụ thể, chữa bệnh zona ngoài da với các thuốc bôi, thuốc uống được áp dụng như sau:

Thuốc kháng virut: Cần dùng càng sớm, càng tốt để hạn chế tổn thương dây thần kinh nên sẽ giảm đau, giảm triệu chứng. Một số loại thuốc được sử dụng phổ biến gồm acyclovir, valacyclovir và famciclovir.

Bệnh nhân nên dùng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ

Thuốc giảm đau: Bệnh nhân cần được dùng thuốc giảm đau như acetaminophen và ibuprofen, naproxen….Trong trường hợp bệnh nhân bị đau cấp có thể uống thêm các thuốc giảm đau thần kinh phối hợp như gabapentin hoặc pregabalin.

Thuốc kháng histamin: Clopheniramin, diphenhydramin, promethazin…rất tốt cho người bị bệnh zona thần kinh. Có thể dùng kèm kem chống ngứa, lotion calamin để làm dịu cơn ngứa, tổn thương da.

Lưu ý: Khi tổn thương da ướt, tiết dịch có thể bôi các loại mỡ kháng sinh, chế phẩm dạng dung dịch sát khuẩn có chứa hỗn hợp gồm sunfat đồng, kẽm, cồn long não hoặc chứa axit boric và glycerin. Khi tổn thương da khô có thể bôi kem acyclovir, nếu có nhiễm trùng bôi thêm thuốc kháng khuẩn có chứa acid fusidic 2%, mupirocine.

Bệnh zona và cách chữa bằng đông y

Theo đông y, zona thần kinh thuộc loại “ôn bệnh” nguyên nhân do thấp nhiệt, uất kết làm cho kinh lạc bị trì trệ mà sinh ra bệnh. Bạn đọc có thể tham khảo 2 bài thuốc uống và tắm của Lương y Trịnh Văn Sỹ (Hội Đông y Việt Nam) chia sẻ dưới đây:

– Bài thuốc uống gồm:

• 16g thổ linh
• 16g nam tục đoạn
• 10g đan bì
• 10g chi tử
• 12g huyền sâm
• 12g ngân hoa
• 12g liên kiều
• 16g thảo quyết minh sao vàng
• 10g xa tiền
• 12g cam thảo.

Cách sắc thuốc bằng ấm đất: Lần 1 đổ 1.500ml đun sôi còn 200ml, lần 2 lấy 1.000ml đun lấy còn 200ml. Đổ chung 2 lần sắc đun sôi lần nữa chia làm 4 lần uống, 3 lần uống sáng và 1 lần uống tối.

– Bài thuốc để nấu nước tắm gồm

• Kinh giới
• Lá bưởi
• Lá vông
• Cỏ mần trầu

Mỗi thứ một nắm đem rửa sạch, cho vào nồi đổ nước nấu sôi, sau đó để nguội dần làm nước tắm cho bệnh nhân 2 lần/ngày.

Lời khuyên cho người bị bệnh thần kinh zona

Người bệnh không nên quá lo lắng khi bị bệnh, chỉ cần tuân thủ sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời lưu ý một số điểm dưới đây để kết quả điều trị được tốt hơn bệnh sẽ được kiểm soát:

– Bệnh nhân bị zona tuyệt đối không gãi, cạo, xát chanh, muối, đắp đỗ xanh, gạo nếp như lời mách bảo vì như vậy sẽ làm cho tổn thương sâu, nhiễm trùng.

– Không được rửa và phòng trực tiếp lên vùng da bị bệnh.

– Cần kiêng những đồ uống có cồn, hạn chế đồ ăn gia vị cay nóng.

– Trong khi bệnh nhân vẫn tắm rửa bình thường nhưng vẫn giữ vùng da bị tổn thương sạch sẽ khô ráo.

– Nên mặc quần áo rộng, tránh cọ phải vết thương.

Để được điều trị zona thần kinh tốt nhất, bệnh nhân nên khi khám chuyên khoa da liễu để có sự chỉ định cụ thể và làm theo hướng dẫn. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, các cách đắp dân gian vì như vậy có thể khiến người bệnh gặp một số biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: Điều trị zona thần kinh với phác đồ cho hiệu quả tốt nhất hiện nay